Η διπλωματική μάχη της Κυπριακής Δημοκρατίας για την επιβολή κυρώσεων που θα αφήνουν κόστος στην Τουρκία, για την εισβολή της στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, όχι μόνο δεν έχει κριθεί με την απόφαση της συνόδου κορυφής, αλλά τώρα αρχίζει.
Η Λευκωσία υποχρεούται να συνεχίσει με αμείωτους ρυθμούς την προσπάθεια για επιβολή κόστους προς την Άγκυρα, έχοντας απέναντί της όχι μόνο τους Τούρκους αλλά και τη Βρετανία, που υπογείως συντηρεί τις προσπάθειες αποδόμησης της θέσης που διατύπωσε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας για τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας.
Η Άγκυρα κλιμακώνει την προσπάθεια της να «γκριζάρει» την κυπριακή ΑΟΖ και να επιβάλει τους δικούς της όρους. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φιλελεύθρος» της Κύπρου, απέστειλε σε 27 κράτη-μέλη (με εξαίρεση την Κυπριακή Δημοκρατία) «non paper» με το οποίο ζητά από την Ε.Ε. να παραμείνει αμέτοχη στο ζήτημα της ΑΟΖ, με σαφείς προειδοποιήσεις για επιδείνωση των προοπτικών λύσης του Κυπριακού, αλλά και των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Την ίδια στιγμή, με χάρτη αποτυπώνει την ερευνητική της δράση η Τουρκία, η οποία έχει την πολυτέλεια να προχωρεί σε προκλήσεις όπου και όποτε κρίνει σκόπιμο.
– Αυτήν τη φορά δεν γίνεται λόγος μόνο για γκρίζες ζώνες αλλά και για τετελεσμένα στη θάλασσα πλησίον του Καστελορίζου μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου στην Ελλάδα, αναφέρει το κυπριακό Sigma.
Το «non paper» της Άγκυρας επαναφέρει ως λύση, την πρόταση «για την εγκαθίδρυση μιας κοινής επιτροπής ενέργειας, με τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων», σημειώνοντας ότι «διαφορετικά, θα συνεχίσουμε με αποφασιστικότητα να προστατεύσουμε τα δικά μας δικαιώματα στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα. Επιπλέον, εφόσον η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν σταματήσει τις μονομερείς δραστηριότητες υδρογονανθράκων ή αποτύχει να συνεργαστεί με τους Τουρκοκύπριους με σκοπό την καθιέρωση κοινού μηχανισμού λήψης αποφάσεων για τους υδρογονάνθρακες, είμαστε επίσης αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των τ/κ υπεράκτιων πόρων στην περιοχή».
Σε ό,τι αφορά τις τουρκικές ενέργειες στην Κυπριακή ΑΟΖ, η Άγκυρα επιμένει στο αφήγημά της ότι οι δραστηριότητες στην ανατολική Μεσόγειο βασίζονται σε νόμιμα δικαιώματα που πηγάζουν από το διεθνές δίκαιο.
Είναι προφανές πως το καθεστώς Ερντογάν παρουσιάζεται να μην πτοείται από τις δυσκολίες, τα τεχνικά προβλήματα, τα πολιτικά εμπόδια, ακόμη και τα μέτρα που θα επεξεργασθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι πού θα φθάσει; Μέχρι τέλους. Αυτό σημαίνει πως είτε θα συνεχίσει τις γεωτρήσεις και θα αξιοποιήσει τα κοιτάσματα που θα εντοπίσει, είτε θα πιέσει για να αρχίσει ένα διάλογος-πακέτο για όλες τις «εκκρεμότητες», περιλαμβανομένου και του φυσικού αερίου. Είναι σαφές πως η Τουρκία προτιμά το δεύτερο σενάριο.
Πληροφορίες αναφέρουν πως παρασκηνιακά η Άγκυρα συντηρεί την πρόταση του 2012 για τη σύσταση κοινής επιτροπής για τους υδρογονάνθρακες, με στόχο να λαμβάνονται από κοινού αποφάσεις, από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Μια πρόταση που ακούστηκε να λέγεται και κατά τις διεργασίες που υπήρξαν στην Ε.Ε., στο περιθώριο των συνόδων. Καλοθελητές να μεταφέρουν την τουρκική πρόταση, που κάθε άλλο παρά καινούργια είναι, υπήρξαν.
Συνεπώς για την τουρκική πλευρά το θέμα τίθεται ως εξής: Είτε θα προχωρήσει με δικές της γεωτρήσεις είτε το θέμα θα μπει στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων και θα γίνει «δίκαιος διαμοιρασμός». Στο πρώτο ενδεχόμενο, είναι σαφές πως οι όποιες κινήσεις θα προκαλούν αναταράξεις.
Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν κατάφερε να αποτρέψει την εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ. Πρώτα του «Πορθητή» και στη συνέχεια, αναμένεται τις επόμενες ημέρες στην περιοχή της Καρπασίας, του «Γιαβούζ». Μια τρίτη κίνηση, ενδεχομένως νοτίως, θα στοχεύει να αμφισβητήσει πλήρως την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θα επιχειρεί να αναδείξει την αδυναμία της χώρας να προστατεύσει τα δικαιώματά της.
Την ίδια ώρα, οι κινήσεις αυτές συνδυάζονται σιγά-σιγά και με προσπάθειες επιβολής νέων τετελεσμένων επί του εδάφους. Αυτό δημιουργεί περισσότερες πιέσεις στη Λευκωσία. Ίσως και περισσότερες από αυτή που αισθάνεται με τα όσα διαδραματίζονται στην κυπριακή ΑΟΖ.
Μια μεγάλη κίνηση, που δεν είναι ξεκάθαρο εάν θα προχωρήσει, είναι αυτή με την Αμμόχωστο. Τουλάχιστον δεν είναι εύκολο να προχωρήσει αμέσως καθώς χρειάζονται πολλά να γίνουν. Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο ο Κουντρέτ Οζερσάι είχε συνεννοηθεί με την Άγκυρα πριν ανακοινώσει τη σύσταση επιτροπής ειδικών για μελέτη της κατάστασης που επικρατεί στην περίκλειστη περιοχή, καθώς και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των περιουσιών. Πληροφορίες αναφέρουν πως όταν στο παρελθόν εγέρθηκε το θέμα στην Τουρκία, το καθεστώς Ερντογάν είχε επικαλεστεί το οικονομικό κόστος.
Είναι προφανές και από τις δηλώσεις του κατοχικού ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, ο οποίος ενημερώθηκε εκ των υστέρων για την απόφαση, ότι το θέμα της Αμμοχώστου συνδέεται και με την αναγνώριση του παράνομου αεροδρομίου της κατεχόμενης Τύμπου και το άνοιγμα του λιμανιού της κατεχόμενης Αμμοχώστου (εμπόριο). Αν και ο Οζερσάι δεν έκανε λόγο ποτέ για επιστροφή της περίκλειστης περιοχής, αλλά άνοιγμα, ενδεχομένως για εποικισμό. Σε αυτό πλαίσιο θα πρέπει να ενταχθούν και τα όσα διαδραματίζονται στη νεκρή ζώνη όπως και στις κινήσεις εντυπωσιασμού αναφορικά με τα κατεχόμενα μαρωνίτικα χωριά.
Το μόνο όπλο αποτροπής που διαθέτει η Λευκωσία είναι εκείνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για αυτό και επείγει να υλοποιηθεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για επεξεργασία μέτρων και εφαρμογή τους. Μέτρα που θα πρέπει να μπορούν να υλοποιηθούν αμέσως και όχι όταν τελειώσουν οι γεωτρήσεις ενώ θα πρέπει να τα αισθάνεται η Τουρκία. Να έχει κόστος. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ανοικτά κανάλια επικοινωνίας και με χώρες που έχουν συμφέροντα στην περιοχή και γίνονται συνεννοήσεις, χωρίς να σημαίνει πως είναι έτοιμες να δράσουν σε περίπτωση που η Τουρκία προχωρήσει σε περαιτέρω ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ.