Στην επικαιρότητα επανέρχεται το μείζον πρόβλημα των αυξανόμενων παραιτήσεων στο Πολεμικό Ναυτικό. Σύμφωνα με τα σοκαριστικά στοιχεία που παραθέτει η ΠΟΕΣ μαζί με την Ένωση Στρατιωτικων Νήσων, τα οποία διαψεύδουν τόσο τους ισχυρισμούς του ΥΦΕΘΑ, κ. Κεφαλογιάννη, όσο και τα “στατιστικά του ΓΕΕΘΑ” περί σταθερής τάσης την τελευταια δεκαετία, μέχρι την πρώτη βδομάδα του Νοεμβρίου 2023 εχουν παραιτηθεί 134 στελέχη από όλες τις προελεύσεις και σε όλους τους βαθμούς. Στο νούμερο αυτο δεν συνυπολογίζονται αποστρατείες στο πλαίσιο τακτικών και εκτάκτων κρίσεων ανωτάτων αξιωματικών, η ολοκλήρωη της σταδιοδρομίας, παραιτήσεις σπουδαστών κλπ.
Ο προαναφερθείς αριθμός αντιστοιχεί σχεδόν σε ένα πλήρωμα μιας Φρεγάτας και είναι κατά 110% αυξημενος σε σχέση με τις παραιτήσεις του έτους 2015 (63), ενώ έχει ήδη ξεπεράσει κατά 22% τις παραιτήσεις για το σύνολο του 2022.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το φαινόμενο, νέοι σε ηλικία αξιωματικοί πλέον να επιλέγουν την παραίτηση με καταβολή αποζημίωσης, ενέργεια που δείχνει την ανάγκη να απεμπλακούν από ένα τοξικό και δυσμενές εργασιακό περιβάλλον. Η εμφανής προσπάθεια του ΥΦΕΘΑ να υποβαθμίσει το θέμα μπορεί να προκαλέσει μόνο απορίες: ποιος εξυπηρετείται από μια τέτοια προσπάθεια και γιατί; Το πρόβλημα είναι πλέον τόσο μεγάλο που δεν μπορεί να κρυφτεί κάτω από το χαλάκι: αυτός ειναι και ο λόγος πρόσφατου εγγράφου του Στόλου για το θέμα, όπως αυτός ήταν και ο λόγος για το επίδομα Στόλου που τελικά κατέληξε σε φιάσκο. Πλήθος ΜΜΕ έχει αναδείξει το θέμα με λεπτομερή ρεπορτάζ, δύο βουλευτές του κυβερνόντος κόμματος (απόστρατοι ανώτατοι αξιωματικοί του ΠΝ αμφότεροι) ασχολήθηκαν επί σειρά μηνών με το επίδομα Στόλου, ακόμα και ο ίδιος ο κ. Πρωθυπουργός το εξήγγειλε δύο φορές. Προκύπτουν εύλογα ερωτήματα, όπως, πως προέκυψαν τα στατιστικά του ΓΕΕΘΑ και γιατί δεν έχουν δημοσιευθεί ή ποια είναι η αντίδραση της Ηγεσίας προς το έγγραφο του Στόλου;
Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του προβλήματος, η ΠΟΕΣ προτείνει ρεαλιστικές λύσεις και ζητάει συνάντηση για περαιτέρω ανάπτυξη και διάλογο και ταυτόχρονα ζητάει να μάθει εάν ισχύει ότι υπάρχει έγγραφο του ΓΕΕΘΑ με το οποίο διερευνάνται το οικονομικό όφελος από τις παραιτήσεις στρατιωτικών.
ΘΕΜΑ: Συνθήκες Εργασίας και Παραιτήσεις στο ΠΝ
ΣΧΕΤ.: α. Υπ’ αριθμ. πρωτ. 060/2022 έγγραφο Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α.
β. Ερώτηση 852/15.11.2022 της ΒτΕ
γ.Υπ’ αριθμ. πρωτ. 024/2023 έγγραφο Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α.
δ. Υπ’ αριθμ. πρωτ. 063/2023 έγγραφο Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α.
ε. Ερώτηση 566/05.09.2023 της ΒτΕ
στ. Επίκαιρη Ερώτηση 94/08.09.2023 της ΒτΕ
ζ. Υπ’ αριθμ. πρωτ. 1499/2023 έγγραφό μας
η. Υπ’ αριθμ. πρωτ. 072/2023 έγγραφο Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α.
Κύριε Υπουργέ.
Εδώ και πολύ καιρό αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι παραιτήσεις στις ΕΔ έχουν λάβει ανησυχητικά αυξητική τάση. Εάν αναφερόμαστε στο Πολεμικό Ναυτικό όμως, δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο ούτε για απλή τάση, ούτε για μυστικό, αλλά για ανησυχητική πραγματικότητα, η οποία προκάλεσε έως και τη θεσμική αντίδραση του Αρχηγείου Στόλου τον περασμένο Ιούνιο.
Για το θέμα έχουν κατατεθεί το προηγούμενο διάστημα μία ερώτηση από το βουλευτή Νοτίου Τομέα Αθηνών με την Ελληνική Λύση, κ. Κ. Βελόπουλο, και μία επίκαιρη ερώτηση από το βουλευτή επικρατείας ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, κ. Ε. Αποστολάκη. Στην πρώτη για λόγους που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε, δεν έχετε απαντήσει. Η δεύτερη όμως αναγκαστικά έπρεπε να συζητηθεί. Ωστόσο, προς μεγάλη απογοήτευση των στελεχών του ΠΝ που περίμενε την παρουσία σας για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, το βάρος της «υποχρέωσης» να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά ανατέθηκε στον ΥΦΕΘΑ.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε κατά τη διαδικασία, σύμφωνα με «τηρούμενα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ για την τελευταία δεκαετία … δεν προκύπτει κάποια αύξηση στις παραιτήσεις» επί των οποίων συμπληρώθηκε ότι υφίσταται «σταθερά τάση με πολύ μικρές αυξομειώσεις». Είναι όμως έτσι;
Η Ένωση Στρατιωτικών Περιφερειακής Ενότητας Νήσων (Ε.Σ.ΠΕ.Ε.Ν.Π.Α.) επανήλθε στο θέμα με εκτενές και ιδιαίτερα περιεκτικό έγγραφό της, το οποίο αποστέλλουμε συνημμένα με την ελπίδα ότι θα μελετηθεί ενδελεχώς, προκειμένου να απαντήσει στα όσα επικαλέστηκε ο ΥΦΕΘΑ κατά την προαναφερθείσα διαδικασία κοινοβουλευτικού ελέγχου. Όσα στοιχεία παραθέτει η Ένωση είναι, δυστυχώς, σοκαριστικά και δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης ή παρερμηνειών: οι αριθμοί δεν ψεύδονται, οι παραιτήσεις αυξάνονται.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και το περιοδικό που εκδίδει η Υπηρεσία Ιστορίας του Ναυτικού, Ναυτική Επιθεώρηση, κατά την τελευταία δεκαετία οι παραιτήσεις στο ΠΝ όχι μόνο δεν έχουν σταθερή τάση, αλλά αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς, όπως φαίνεται και στον ακόλουθο πίνακα.
| Έτος | Ανώτεροι Αξιωματικοί (ΣΝΔ) | Κατώτεροι Αξιωματικοί (ΣΝΔ) | Αξιωματικοί (Ε) | Ανθυπασπιστές | Υπαξιωματικοί | ΕΠΟΠ | ΣΥΝΟΛΟ |
| 2023* | 17 | 26 | 45 | 7 | 14 | 25 | 134 |
| 2022 | 8 | 13 | 25 | 18 | 4 | 42 | 110 |
| 2021 | 9 | 6 | 27 | 11 | 15 | 8 | 76 |
| 2020 | 16 | 8 | 15 | 15 | 4 | 24 | 82 |
| 2019 | 17 | 11 | 20 | 13 | 4 | 22 | 87 |
| 2018 | 6 | 6 | 22 | 5 | 8 | 5 | 70 |
| 2017 | 15 | 12 | 8 | 21 | 8 | 6 | 70 |
| 2016 | 18 | 6 | 35 | 30 | 14 | 5 | 108 |
| 2015 | 21 | 2 | 21 | 10 | 5 | 4 | 63 |
| 2014 | 23 | 10 | 36 | 2 | 7 | 3 | 81 |
| ΣΥΝΟΛΟ | 150 | 100 | 254 | 132 | 83 | 144 | 863 |
Επισημαίνουμε ότι, για το τρέχον έτος έχουν συνυπολογιστεί οι παραιτήσεις έως την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου, δηλαδή υπάρχει σοβαρό περιθώριο για αύξηση στους τελικούς αριθμούς μέχρι τα τέλη του έτους.
Ειδικώς για το έτος 2023 έχουν παραιτηθεί εκατόν τριάντα τέσσερις (134) στρατιωτικοί του ΠΝ όλων των βαθμών και προελεύσεων, ήτοι περίπου το πλήρωμα μιας Φρεγάτας. Ο αριθμός αναλύεται ως εξής:
α. Σαράντα τρεις (43) αξιωματικοί προέλευσης ΑΣΕΙ (ΣΝΔ-ΣΣΑΣ), εκ των οποίων οι είκοσι έξι (26) είναι κατώτεροι αξιωματικοί, δηλαδή νέα παιδιά, αρκετά εκ των οποίων επέλεξαν συνειδητά να πληρώσουν αποζημίωση λόγω πρόωρης αποχώρησης από το στράτευμα.
β. Είκοσι (20) αξιωματικοί, τρεις (3) ανθυπασπιστές και εννέα (9) υπαξιωματικοί από τη ΣΜΥΝ.
γ. Είκοσι πέντε (25) αξιωματικοί, τέσσερις (4) ανθυπασπιστές και πέντε (5) υπαξιωματικοί προέλευσης Εθελοντριών/Εθελοντών /Ειδικής Μονιμότητας/ΕΜΘ.
δ. Είκοσι πέντε (25) υπαξιωματικοί προέλευσης ΕΠΟΠ.
Εάν παραλληλίσουμε τους εισακτέους στη ΣΝΔ και τη ΣΜΥΝ με τους παραιτηθέντες στρατιωτικούς για το τρέχον έτος, προκύπτει ότι σχεδόν ολόκληρη η φετινή σειρά Μαχίμων της ΣΝΔ έχει «ήδη» παραιτηθεί. Αντίστοιχα, ισχύει περίπου για το 1/4 της φετινής σειράς ΣΜΥΝ (εάν συνυπολογίσουμε και τις παραιτήσεις σπουδαστών), ενώ άκρως ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, πλέον, ιδίως τα νέα παιδιά δεν γυρίζουν την πλάτη στις ΕΔ μόνο ως προς την επιλογή των στρατιωτικών σχολών όπως αποτυπώθηκε στις φετινές βάσεις, αλλά και ως εν ενεργεία στελέχη, αφού περί τα τριάντα πέντε (35) εκ των παραιτηθέντων στελεχών έχουν γεννηθεί στη δεκαετία του 1990 (αριθμός που αντιστοιχεί στο 1/4 των έως τώρα παραιτήσεων), ακόμα κι αν απαιτηθεί να καταβάλουν αποζημίωση.
Αν και ο κ ΥΦΕΘΑ βασιζόμενος στα στατιστικά του ΓΕΕΘΑ που επικαλέστηκε, εμφανώς επιχείρησε να υποβαθμίσει το θέμα, εκτός από τους αριθμούς, δεν το επιτρέπουν ούτε τα γεγονότα, τουλάχιστον από τα μέσα του 2021 κι έπειτα. Ενδεικτικά υπενθυμίζουμε ότι το μείζον θέμα των παραιτήσεων είχε αποτελέσει την αφορμή για τη θέσπιση του περιβόητου επιδόματος Στόλου, το οποίο αποτέλεσε πρωτοβουλία δύο βουλευτών της ΝΔ και εξαγγέλθηκε δις από τον κ. Πρωθυπουργό (ΔΕΘ 22 και τελετή ονοματοδοσίας της ΤΠΚ ΒΛΑΧΑΚΟΣ στο Ναύσταθμο Σαλαμίνος) και το οποίο όπως έχουμε αποδείξει κατέληξε σε μέγα φιάσκο, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις μνημονεύθηκε σε λεπτομερή αρθρογραφία πολλών ΜΜΕ, ακόμα και από μέσα που μόνο ως αντιπολιτευόμενα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Είναι δυνατόν να έχουν πέσει όλοι τόσο έξω και μόνο η Ηγεσία των ΕΔ να γνωρίζει τι πραγματικά συμβαίνει;
Ήδη από την πρώτη παράγραφο του εγγράφου υπενθυμίσαμε την ύπαρξη σχετικού εγγράφου του Αρχηγείου Στόλου, η οποία είχε αποκαλυφθεί από ιστοσελίδα του αμυντικού ρεπορτάζ. Το συγκεκριμένο έγγραφο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι κάνει λόγο για σημαντική απομείωση του προσωπικού σε σχέση με τα προβλεπόκενα. Άραγε τι είναι αυτό που ανάγκασε το Στόλο να αντιδράσει «τώρα» με έναν τρόπο που δεν θεωρείται «πατροπαράδοτος» για τόσο υψηλό επίπεδο (και συμβολισμό) Διοικήσεως. Μήπως ο Στόλος δεν γνωρίζει τα στατιστικά του ΓΕΕΘΑ, τα οποία εν τέλει δεν δείχνουν να συμβαδίζουν με τους πραγματικούς αριθμούς, ή μήπως ο Στόλος γνωρίζει καλύτερα τι συμβαίνει;
Ο κ. ΥΦΕΘΑ ουσιαστικά ισχυρίστηκε ότι τα τελευταία 10 χρόνια το πρόβλημα παραμένει σταθερά αμετάβλητο. Υπό αυτή την παραδοχή, εύλογα μπορεί να συμπεράνει κανείς, ότι εάν μέχρι σήμερα για το 2023 υφίστανται 134 παραιτήσεις στελεχών (επαναλαμβάνουμε, σχεδόν το πλήρωμα μιας Φρεγάτας), τότε κάθε χρόνο (για μια δεκαετία) το ΠΝ πρέπει να έχανε σχεδόν ένα πλήρωμα μιας Φρεγάτας και αυτό να μην απασχολούσε την Ηγεσία των ΕΔ διότι εξ όσων γνωρίζουμε, δεν έχουν ληφθεί ιδιαίτερα μέτρα κατά τα τελευταία 5 έτη. Για την ακρίβεια, ακόμα και συγκεκριμένα ευεργετικά μέτρα των προηγούμενων ετών, καταργήθηκαν σταδιακά.
Είναι δυνατόν να ακούγεται μια τέτοια δημόσια παραδοχή – ομολογία αδιαφορίας εντός του Κοινοβουλίου, η οποία έρχεται να προστεθεί στην προσβολή όλων των σπουδαστών των παραγωγικών σχολών των ΕΔ συλλήβδην, για την οποίαν διαμαρτυρηθήκαμε πρόσφατα; Ή μήπως οφείλουμε όλοι να ενστερνιστούμε την εικονική πραγματικότητα που διαρκώς μας παρουσιάζεται;
Βεβαίως, τα στατιστικά (στα οποία δεν συμπεριλαμβάνονται οι αποστρατείες Ανωτάτων, ο ευδόκιμος τερματισμός των σταδιοδρομιών, οι απολύσεις για λόγους υγείας, οι παραιτήσεις στις Σχολές κλπ) δείχνουν ότι η κατάσταση όχι μόνο δεν είναι σταθερή, μα τουναντίον έχει δραματική επιδείνωση: ήδη (για πρώτη φορά στη δεκαετία) υφίστανται δύο συνεχόμενες χρονιές με τριψήφιο αριθμό παραιτήσεων, ενώ ο φετινός αριθμός σε σχέση με τον χαμηλότερο (έτους 2015) είναι αυξημένος σχεδόν κατά 110%. Ακόμα σοβαρότερα, η μεταβολή δείχνει και ποιοτική επιδείνωση, πέραν της αριθμητικής. Είναι δυνατόν αυτή η αύξηση να ονομάζεται «σταθερή τάση με πολύ μικρές μεταβολές»; Δηλαδή τι ποσοστό θα άγγιζε μια μεγάλη μεταβολή;
Όλα τα προαναφερθέντα μπορούν να συμπυκνωθούν σε ένα ιδιαίτερα σοβαρό διπλό ερώτημα: Γιατί επιχειρήθηκε να υποβαθμιστεί το μείζον πρόβλημα των παραιτήσεων στο ΠΝ και ποιον εξυπηρετεί αυτή η προσπάθεια; Υπάρχει όντως έγγραφο του ΓΕΕΘΑ που διερευνά κατά πόσον από τις παραιτήσεις υπάρχει οικονομικό όφελος;
Κύριε Υπουργέ.
Όπως πολύ εύστοχα θέτει η Ένωση Νήσων, για την αντιμετώπιση του προβλήματος χρειάζεται άμεσα η λήψη ρηξικέλευθων μέτρων που να στοχεύουν στην πηγή και όχι ημίμετρα επικοινωνιακού τύπου που αποσκοπούν σε προσωρινά, κατά βάση επικοινωνιακά, οφέλη. Η λύση είναι η βελτίωση των εργασιακών συνθηκών παράλληλα με την παροχή σοβαρών κινήτρων προς το στρατιωτικό προσωπικό που ήδη βρίσκεται στις ΕΔ και όχι οι προσλήψεις ΕΠΟΠ «σήμερα», ή η αύξηση των εισακτέων στις Σχολές «χθες» και «αύριο», διότι κανείς δεν θα μείνει δίχως κίνητρα όσοι κι αν εισαχθούν στις ΕΔ. Είναι τα ίδια κίνητρα που θα λειτουργήσουν ως μαγνήτης προς τις νέες και τους νέους, ώστε οι ΕΔ να ξαναγίνουν ελκυστικός προορισμός.
Κατόπιν τούτου θα υιοθετήσουμε τις γενικές προτάσεις της ΕΣΠΕΕΝΠΑ για λήψη μέτρων προς τα στελέχη του ΠΝ καθώς και τις σπουδάστριες και σπουδαστές των παραγωγικών του σχολών, επαυξάνοντας την αναγκαιότητα επέκτασής του στο σύνολο του των ΕΔ και ζητάμε συνάντηση με εκπροσώπους της Ηγεσίας για περαιτέρω συζήτηση και παρουσίαση των θέσεων:
α. Μέτρα σταδιοδρομικής φύσεως (όπως ενίσχυση του συστήματος μοριοδότησης με αντικειμενικά κριτήρια, προγραμματισμένες εναλλαγές προσωπικού στο Στόλο με βάση την ειδικότητα για αποφυγή εγκλωβισμού, μεταθέσεις με αίσθημα δικαίου κλπ).
β. Οικονομικά μέτρα (πχ άμεση αποζημίωση με βάση αφενός τη ρεαλιστική προσφορά των στελεχών και αφετέρου τις τρέχουσες συνθήκες κόστους διαβίωσης, αποκατάσταση μισθολογικών αδικιών κλπ).
γ. Μέτρα μέριμνας προσωπικού (όπως η δημιουργία υποδομών και διαδικασιών μέριμνας και υποστήριξης τόσο των στελεχών, όσο και των οικογενειών τους, επέκταση υφιστάμενων μέτρων, δημιουργία στεγαστικού προγράμματος, δημιουργία υποδομών υποστήριξης τέκνων όπως με παιδικούς σταθμούς, αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών κλπ).
δ. Υπηρεσιακά και Διοικητικά μέτρα (αντιμετώπιση φαινομένων διοικητικής αυθαιρεσίας, τήρηση και θεσμική ενίσχυση των προβλέψεων υπέρ του προσωπικού, ενίσχυση μέτρων Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία, παροχή ισχυρών κινήτρων για οικειοθελή δήλωση μονάδων Στόλου, ευελιξία στην εφαρμογή κανονιστικών και θεσμικών κειμένων με προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες του ΠΝ κλπ). Τέλος, ζητάμε τη δημοσιοποίηση των περιβόητων στατιστικών του ΓΕΕΘΑ από τα οποία να προκύπτουν αναλυτικά όλες οι παραιτήσεις αρχής γενομένης από τις παραγωγικές Σχολές, προκειμένου να διαπιστώσουμε τον τρόπο με τον οποίον η Ηγεσία αντιμετωπίζει το ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα.
—
Πανελλαδική Ομοσπονδία Ενώσεων Στρατιωτικών – Π.Ο.Ε.Σ.