Ο Πούτιν προκαλεί, η Ευρώπη είναι έτοιμη για πόλεμο; Τα καταφύγια, οι κονσέρβες, τα φάρμακα και τα σακίδια επιβίωσης
Η Γερμανία ξοδεύει €10 δισ. για καταφύγια και στρατηγικά αποθέματα κονσερβοποιημένων τροφίμων, η Γαλλία προετοιμάζει τις υγειονομικές υπηρεσίες για «μεγάλη εμπλοκή έως τον Μάρτιο του 2026» και πολλά κράτη δίνουν οδηγίες για σακίδια επιβίωσης με φόντο τις προκλήσεις του Πούτιν που ολοένα κλιμακώνονται
Γεωργία Σαδανά
Ως την πιο επιθετική κίνηση της Ρωσίας εναντίον χώρας εκτός της σφαίρας επιρροής της μετά τον αποκλεισμό του Βερολίνου το 1947 «διαβάζουν» οι περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες την επιλογή της Μόσχας να προσβάλει τον εναέριο χώρο της Πολωνίας στις αρχές της περασμένης εβδομάδας με 19 μη επανδρωμένα αεροσκάφη χαμηλού κόστους, ανακαλώντας σχεδιασμούς και υποδομές ετοιμότητας.
Ούτε όμως και η συνειδητή απόφαση της Πολωνίας και συνακόλουθα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας να αναχαιτίσουν αποφασιστικά το σμήνος των ρωσικών drones είχε προηγούμενο. Κι αυτό γιατί η ρωσική επίθεση με UAVs ερμηνεύεται ως «σαφής ένδειξη κλιμάκωσης» από μέρους του Βλαντιμίρ Πούτιν απέναντι στη Δύση, ανεβάζοντας κατακόρυφα τα επίπεδα συναγερμού στη Γηραιά Ηπειρο, που τώρα συλλέγει όπλα, νεοσύλλεκτους και… κονσέρβες.
Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό, η πλειονότητα των ευρωπαϊκών κρατών-μελών του ΝΑΤΟ εξέφρασε ακαριαία τη στήριξή της στη Βαρσοβία, ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε, ξεκαθάρισε πως οι σύμμαχοι θα υπερασπιστούν «κάθε σπιθαμή» του εδάφους της, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, επιστράτευσε τρία μαχητικά Rafale για τις ανάγκες προστασίας του πολωνικού εναέριου χώρου, παρέχοντας κάλυψη στην Ανατολική Ευρώπη.
Ωστόσο, τα αντιαεροπορικά συστήματα του ΝΑΤΟ, αλλά και τα υπερσύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη F-16 και F-35 αποτελούν πολύ ακριβές, αλλά λιγότερο αποτελεσματικές λύσεις αναχαίτισης των ρωσικών drones, που παράγονται κατά εκατοντάδες με φθηνά υλικά, κατά το Politico, αποκαλύπτοντας τα τρωτά σημεία της ευρωπαϊκής άμυνας, η οποία παραμένει μόνο στα χαρτιά ως κοινή.
Κλείσιμο
Η «εμπειρία»του 2014
Την ίδια στιγμή, πέρα από το τεχνολογικό χάσμα, η «εμπειρία» της Κριμαίας του 2014, όταν η Ρωσία εισέβαλε χωρίς τακτικό στρατό και διακριτικά, αλλά με μια ειδική επιχείρηση καταδρομικού χαρακτήρα, αυξάνει την ανησυχία για τυχόν νέες ασύμμετρες απειλές, ιδίως όταν «ανθρακωρύχοι» από το Ντόνετσκ και το Λουγκάνσκ εμφανίστηκαν πριν από 11 χρόνια να χειρίζονται επιδέξια άρματα μάχης, πυροβολικό και αντιαεροπορικούς πυραύλους, καταλαμβάνοντας εντέλει την πιο στρατηγική χερσόνησο της Μαύρης Θάλασσας. Σε αυτό το παζλ προστίθεται και η αμφισημία του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, απέναντι στη διευθέτηση του μετώπου της Ουκρανίας, μετά και την αδυναμία του να δεσμεύσει τον Ρώσο πρόεδρο απέναντι σε ένα χρονοδιάγραμμα κατάπαυσης του πυρός μετά τη Σύνοδο Κορυφής στο Ανκορατζ της Αλάσκας.
Πολύ περισσότερο, όταν η Πολωνία ενεργοποίησε το άρθρο 4 της συνθήκης της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, θέτοντας και επισήμως υπόψη των συμμάχων την κλιμάκωση της ρωσικής επιθετικότητας, αν και απομένουν αρκετά βήματα μέχρι την ενεργοποίηση του άρθρου 5, δηλαδή της Συλλογικής Αμυνας.
Ασκήσεις με… νόημα
Την ίδια στιγμή, ως ένα ακόμη μήνυμα κλιμάκωσης εκλαμβάνει μερίδα των Ευρωπαίων ηγετών και τις κοινές στρατηγικές ασκήσεις Zapad-25 (Δύση 2025), τις οποίες διοργανώνουν από την περασμένη Παρασκευή μέχρι και τις 16 Σεπτεμβρίου η Ρωσία και η Λευκορωσία, σε μια περιοχή δηλαδή που η Μόσχα θα μπορούσε δυνητικά να χρησιμοποιήσει ως εφαλτήριο τυχόν μετωπικής επίθεσής της σε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ.
Στα ρωσικά γυμνάσια μετέχουν ακόμη 13.000 στρατιώτες από την Ινδία, το Ιράν και τον Νίγηρα, σημαίνοντας συναγερμό σε Πολωνία και Λιθουανία. Η επίδειξη ισχύος της Μόσχας στα νερά της Βαλτικής Θάλασσας επανέφερε τους φόβους για τυχόν στοχοποίηση από μέρους της των Βαλτικών Δημοκρατιών, ενώ δεν είναι λίγα τα ευρωπαϊκά κράτη που έχουν ξεκινήσει να εξοικειώνουν τους πολίτες τους με «καταστάσεις ετοιμότητας» μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Η «Ετοιμότητα 2030» συνιστά άλλωστε βασικό πυλώνα της κοινής αμυντικής θωράκισης της Ε.Ε., δηλαδή διάδοχο του προγράμματος «ReArm Europe», ενώ μόνο το 2024 τα κράτη-μέλη διέθεσαν συνολικά 326 δισ. ευρώ για την άμυνα, 100 δηλαδή δισ. περισσότερα σε σχέση με την προηγούμενη τριετία, εστιάζοντας παράλληλα και στο αξιόμαχό τους.
Οπως αποκάλυψε το Reuters, o γερμανικός στρατός πρέπει να προσθέσει 100.000 ενεργούς στρατιώτες στους υπάρχοντες 62.000 για να ανταποκριθεί στους νέους στόχους του ΝΑΤΟ σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο, στο οποίο επισημαίνεται πως «είναι επιτακτική ανάγκη ο στρατός να είναι επαρκώς έτοιμος για πόλεμο έως το 2029 και να παρέχει τις δυνατότητες που υποσχέθηκε η Γερμανία (στο ΝΑΤΟ) έως το 2035».
Πάντως, η Γερμανία αναπτύσσει από πέρυσι μια εφαρμογή, η οποία θα βοηθά τους πολίτες να εντοπίζουν το πλησιέστερο καταφύγιο σε περίπτωση επίθεσης, ενώ η ρωσική επίθεση με drones στην Πολωνία έφερε πιο κοντά από ποτέ την αύξηση του αριθμού τους. Με όχημα την Πολιτική Προστασία, ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Αλεξάντερ Ντόμπριντ, αποκάλυψε στην «Bild» πως η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προτίθεται να διαθέσει άλλα 10 δισ. ευρώ μέχρι το 2029 για υποδομές Πολιτικής Προστασίας, αναβαθμίζοντας τα 579 δημόσια καταφύγια σε όλη τη χώρα, τα οποία είναι ικανά να φιλοξενήσουν 480.000 άτομα.
Επιπρόσθετα, μελετάται η χρήση ψηφιακού ραδιοφώνου σε περιπτώσεις κρίσης για την ενημέρωση των πολιτών, ενώ πέρα από ανανέωση του οπλισμού και στρατολόγηση στρατιωτών, το Βερολίνο εξετάζει νέα στρατηγικά αποθέματα κονσερβοποιημένων τροφίμων σύμφωνα με τη «Washington Post».
Εξάλλου, στην αλυσίδα της ετοιμότητας η Γερμανία έχει προσθέσει από την περασμένη άνοιξη και τους εκπαιδευτικούς, καλώντας τους να δώσουν «μεγαλύτερη έμφαση» στην Πολιτική Προστασία στα σχολεία μετά την προτροπή των Βρυξελλών προς τα εκατομμύρια των Ευρωπαίων πολιτών να συλλέξουν τρόφιμα και εφόδια 72 ωρών.
Σακίδιο… 72 ωρών
Αν και η εξασφάλιση προμηθειών (τρόφιμα, νερό και είδη πρώτης ανάγκης) για 72 ώρες από τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά προκύπτει ως μέρος του προγράμματος «Ετοιμότητα 2030» της Ε.Ε., εντούτοις δεν είναι λίγες οι χώρες που προετοιμάζουν σταθερά τα τελευταία χρόνια τους πολίτες τους απέναντι στην επιθετικότητα Πούτιν, με πρώτη τη Φινλανδία. Οι Βρυξέλλες καλούν τους Ευρωπαίους να προμηθευτούν μαζικά 12 βασικά είδη, όπως σπίρτα, έγγραφα ταυτοπροσωπίας, αδιάβροχο, εμφιαλωμένο νερό, φακό και άλλα, με το Παρίσι να έχει σχεδιάσει ειδική καμπάνια για την εξοικείωση της κοινής γνώμης, διανέμοντας φυλλάδιο 20 σελίδων με 63 μέτρα επιβίωσης σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης, φυσικών καταστροφών, βιομηχανικών ατυχημάτων ή ακόμη και πυρηνικής διαρροής.
Ο Μάρτιος του 2026
Αν και αξιωματούχοι της γαλλικής κυβέρνησης ισχυρίστηκαν πως η καμπάνια για το «κιτ επιβίωσης» στοχεύει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Γαλλίας απέναντι σε «κάθε είδους κρίσεις», για την εφημερίδα «Le Figaro» το «κιτ ετοιμότητας» θα μπορούσε «εύκολα να υποδηλώνει ότι το κράτος αντιδρά στην ασταθή διεθνή κατάσταση».
Σε κάθε περίπτωση, η όποια ανησυχία, γαλλική και ευρωπαϊκή, για καταστάσεις κρίσης εντάθηκε μετά το καλοκαίρι, όταν άρθρο στη σατιρική εφημερίδα «Le Canard enchaîné» έγινε το επίκεντρο δεκάδων σχολίων στα κοινωνικά δίκτυα, από χρήστες που ισχυρίστηκαν ότι η γαλλική κυβέρνηση προετοιμάζεται κρυφά να ξεκινήσει πόλεμο με τη Ρωσία έως τον Μάρτιο του 2026. Μάλιστα, ο ευρωβουλευτής των «Πατριωτών για την Ευρώπη» υπαινίχθηκε πως ο Γάλλος πρόεδρος θα υποστήριζε έναν πόλεμο ως μέσο ακύρωσης των εθνικών εκλογών το 2027.
Το γεγονός άλλωστε ότι το Euronews φιλοξένησε πρόσφατα άρθρο με τίτλο «Προετοιμάζεται όντως ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν να οδηγήσει τη Γαλλία σε πόλεμο το 2026;» αναζωπύρωσε την πανευρωπαϊκή αγωνία, ιδίως όταν σε αυτό αναφέρεται πως τον περασμένο Ιούλιο «η υπουργός Υγείας της Γαλλίας, Κατρίν Βοτρέν, ζήτησε από τις γαλλικές υγειονομικές υπηρεσίες να προετοιμαστούν για μια πιθανή “μεγάλη εμπλοκή” έως τον Μάρτιο του 2026» και την πιθανότητα περίθαλψης αρκετών χιλιάδων στρατιωτών σε διάστημα από 10 έως 180 ημέρες. Τη στιγμή μάλιστα που η «υπουργός Υγείας δεν αρνήθηκε την ύπαρξη αυτής της επιστολής σε συνέντευξή της στον γαλλικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα BFM-TV».
Και η Βρετανία
Εναν μήνα αργότερα, πάντως, στα μέσα του περασμένου Αυγούστου, ήταν η σειρά της Μεγάλης Βρετανίας να προσκαλέσει τους πολίτες της να «προετοιμαστούν» απέναντι σε κάθε απειλή, καθώς η βρετανική κυβέρνηση δημιούργησε έναν ιστότοπο με τον τίτλο «Prepare» («Προετοιμάσου»), παρέχοντας οδηγίες στα νοικοκυριά σε καταστάσεις κρίσης, αλλά και προτρέποντας τους Βρετανούς πολίτες να προμηθευτούν εννέα βασικά είδη διατροφής για κάθε ενδεχόμενο. Εμπειροι παρατηρητές δεν παραγνώρισαν το γεγονός ότι η δημοσιοποίηση του ιστότοπου συνέπεσε με την περίοδο συζήτησης για το ενδεχόμενο ανάπτυξης χερσαίων δυνάμεων της Μεγάλης Βρετανίας ως μέρος των εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία, ακόμη και αν το όποιο ειρηνευτικό σχέδιο παραμένει στα χαρτιά, χωρίς πολλές πιθανότητες εφαρμογής.
Νωρίτερα από όλους και με πλήρη συναίσθηση των κινδύνων κινήθηκαν από το περσινό φθινόπωρο οι Σκανδιναβοί, αφού οι κυβερνήσεις της Νορβηγίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας διένειμαν ενημερωτικά φυλλάδια με συμβουλές σε περίπτωση πολέμου ή άλλων καταστάσεων κρίσης, περιγράφοντας μια «επιδεινούμενη κατάσταση ασφαλείας».
Παρά την «πράσινη» πολιτική του, το Οσλο μοίρασε πάνω από 2,2 εκατομμύρια φυλλάδια, «ένα για κάθε νοικοκυριό στη Νορβηγία», όπως ανέφερε το BBC, αν και πιο… περιγραφικοί υπήρξαν οι Σουηδοί, συμβουλεύοντας τους πολίτες της χώρας τους πώς «να σταματήσουν τη σοβαρή αιμορραγία» ή να αντιδράσουν απέναντι στον «πυρηνικό ρύπο».
Το γαλλικό κιτ επιβίωσης
Περιμένοντας τη βοήθεια των Αρχών: Αποκλεισμοί ρεύματος, αερίου και τρεχούμενου νερού, αδιάβατοι δρόμοι… όταν συμβαίνει μια μεγάλη καταστροφή, οι πρώτες 72 ώρες είναι συχνά οι πιο επίπονες. Αυτό το κιτ, που έχει ετοιμαστεί από πριν, θα σας επιτρέψει να παραμείνετε στο σπίτι σας με μεγαλύτερη ηρεμία ενώ περιμένετε τη βοήθεια. Θα σας φανεί επίσης πολύ χρήσιμο
σε περίπτωση που χρειαστεί να φύγετε βιαστικά.
Φωτογραφίες: AFP / Visual Hellas, Getty Images / Ideal Image