Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, συμμετείχε σήμερα, Παρασκευή 07 Νοεμβρίου 2025, στο 6ο “OT Forum” που διοργανώνει ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» στον χώρο του Μικρού Χρηματιστηρίου Αθηνών με θέμα: «Η επιχείρηση του μέλλοντος: Μετασχηματισμός και παραγωγή προστιθέμενης αξίας».
Ο κ. Δένδιας συνομίλησε με τους δημοσιογράφους Αλεξάνδρα Φωτάκη και Δημήτρη Μανιάτη στην ενότητα με τίτλο: «Η αμυντική βιομηχανία στην εποχή του AI ως μοχλός οικονομικής και επιχειρηματικής ανάπτυξης».
Ακολουθεί η συζήτηση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας με τους δημοσιογράφους Αλεξάνδρα Φωτάκη και Δημήτρη Μανιάτη:
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ κου ΝΙΚΟΥ ΔΕΝΔΙΑ
FORUM
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Επιστρέψαμε εδώ στο Μικρό Χρηματιστήριο. Μαζί μας ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο κος Δένδιας. Κύριε Δένδια, καλώς ορίσατε.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ
Ευχαριστώ πολύ που είχατε την καλοσύνη και την υπομονή να με καλέσετε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Χαρά μας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Και είμαστε στο Χρηματιστήριο μία μέρα μετά τη συνάντησή σας με τον ΣΕΒ. Μια διαφορετική συνάντηση.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Πρέπει να πω μια καλή κουβέντα, διότι ο ΣΕΒ είχε μια καθαρή θέση από την αρχή και αναφέρομαι στο θέμα της ενεργού εφεδρείας. Δηλαδή, δέχθηκαν τα μέλη του να αναλάβουν το κόστος πληρωμής των στελεχών των επιχειρήσεών τους τις μέρες που θα εκπαιδεύονται στην ενεργό εφεδρεία.
Και αυτό για εμάς είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί έχει πρακτικές συνέπειες άμεσες, αλλά νομίζω ότι είναι και ένα καλό παράδειγμα για τους άλλους φορείς της εργοδοσίας.
Άρα, με μεγάλη μου χαρά πήγα στον ΣΕΒ και κάναμε μια ενδιαφέρουσα δίωρη συζήτηση για τα θέματα της αμυντικής βιομηχανίας. Για το πώς μπορούν οι ελληνικές επιχειρήσεις να διευρύνουν το αμυντικό τους αποτύπωμα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Τι σημαίνει για την ελληνική οικονομία η ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας; Και μάλιστα σε περίοδο υψηλής τεχνολογίας και τεχνητής νοημοσύνης;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Θα σας το πω σε αριθμούς και θα σας το πω και σε σημασία. Αυτή τη στιγμή το σύνολο της αμυντικής μας παραγωγής είναι το 0,7% του ΑΕΠ μας. Δεν το λες και πολύ μεγάλο, για να το πω επιεικώς.
Αν λάβει κανείς υπόψη δε, ότι μέχρι το 2010 είχαμε δαπανήσει για την άμυνά μας 270 δισ. ευρώ, από το ’74 μέχρι το ’10, χωρίς τον υπολογισμό του πληθωρισμού στις τιμές, άρα είναι πολύ παραπάνω σε πραγματικές τιμές σήμερα. Καταλαβαίνει κανείς ότι με τέτοια επένδυση θα έπρεπε να ήμασταν τελείως αλλού.
Πρέπει λοιπόν γρήγορα να το διορθώσουμε ως οικονομικό μέγεθος. Γιατί χρειαζόμαστε μεγέθυνση στην ελληνική οικονομία. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, είμαστε μια μικρή οικονομία 220 δισ. – 230 δισ. ευρώ. Πρέπει να μεγαλώσουμε, αλλιώς δεν θα υπάρχει κοινωνικό πλεόνασμα προς διανομή.
Το δεύτερο είναι ότι ζούμε σε μια εποχή κατακλυσμιαίων αλλαγών. Πρέπει να έχουμε δική μας αμυντική τεχνογνωσία, ιδίως στο επίπεδο της καινοτομίας. Σε όλα αυτά που βλέπουμε, drones, αντι-drone, αυτόνομα οχήματα στη θάλασσα, στην ξηρά. Για όλο αυτό το πράγμα, δεν μπορούμε πάντα να πηγαίνουμε στα ξένα «ράφια», δεν οδηγεί κάπου αυτό.
Άρα, και ποσοτικά και ποιοτικά χρειαζόμαστε τις ελληνικές επιχειρήσεις.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Μπορεί να σημαίνει και ενίσχυση της διπλωματίας μας, η ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας; Γιατί βλέπουμε την Τουρκία να έχει 85% αυτονομία.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Η Τουρκία έχει καταφέρει, πρώτον, να έχει εσωτερικές δυνατότητες πολύ σημαντικές, δεύτερον να έχει δημιουργήσει μια εξαγωγική δυνατότητα δισεκατομμυρίων, από κει που δεν υπήρχε τίποτα εδώ και λίγα χρόνια. Και για να είμαστε ειλικρινείς, είναι πολύ πιο μπροστά από εκεί που είμαστε εμείς αυτή τη στιγμή.
Εμείς δεν χρειαζόμαστε να γίνουμε μια δεύτερη Τουρκία, μπορούμε να διδαχθούμε από τα λάθη τους και από κει και πέρα μπορούμε να χαράξουμε τη δική μας πορεία, η οποία έχει πάρα πολλά σημεία αναφοράς.
Βοηθάει το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών όταν φτιάχνουμε εξαγώγιμα προϊόντα ή προϊόντα διπλής χρήσης, έχουμε ένα ρόλο στην ευρωπαϊκή άμυνα, γιατί έχουμε έναν πολύ σημαντικό στρατό για την Ευρωπαϊκή Ένωση, μην το ξεχνάμε αυτό. Αν δείτε το μέγεθος των Ενόπλων Δυνάμεων στην Ευρώπη, η Ελλάδα είναι πολύ σημαντική.
Κι επίσης μπορούμε να αναπτύξουμε εξαγωγική δραστηριότητα σε άλλες ηπείρους, στην Αφρική παραδείγματος χάρη, που βοηθάει εξαιρετικά και τη διπλωματική μας παρουσία.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Επομένως, μπορεί να είναι ένα αντίβαρο σε όλο αυτό που ακούγεται για το γεγονός ότι η Τουρκία εμφανίζεται να γίνεται μέρος της αρχιτεκτονικής άμυνας της Ευρώπης;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ξέρετε δεν μας βλέπω ως αντίπαλο δέος της Τουρκίας. Το θέμα της συμμετοχής της Τουρκίας στο αμυντικό οικοδόμημα της Ευρώπης, κατά την άποψή μου, είναι ένα αξιακό ερώτημα.
Το ερώτημα είναι απλό: η Τουρκία συμμερίζεται τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να μετέχει εξ ορισμού στα θεμέλια της υπεράσπισής τους;
Δηλαδή, ήμουν στην Αγγλία σε ένα Συνέδριο στο Cambridge εδώ και λίγες μέρες και τους έθεσα ένα ερώτημα: Κάντε μία προβολή με τεχνητή νοημοσύνη 30 χρόνια από τώρα, πώς θέλει το Λονδίνο να είναι ο κόσμος και πώς θέλει η Άγκυρα να είναι ο κόσμος, και ελέγξτε αυτές τις δύο φωτογραφίες πόσο μοιάζουν. Εάν μοιάζουν, πάρα πολύ ωραία. Φοβάμαι ότι δεν μοιάζουν, φοβάμαι ότι αποκλίνουν.
Άρα, λοιπόν, η Τουρκία πρέπει μόνον υπό όρους και υπό πολύ αυστηρούς όρους να είναι μέρος των θεμελίων της άμυνας της Ευρώπης.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Αρκεί το διπλό βέτο, που η πρόθεσή μας είναι αυτή τουλάχιστον, όπως έχει διατυπωθεί κεντρικά από την Κυβέρνηση της χώρας μας;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Εάν η Κομισιόν τηρήσει τις δεσμεύσεις που κατέθεσε στα πρακτικά της συζήτησης για τον κανονισμό SAFE, έχει μια σημασία, στα προγράμματα κατά 100%. Διότι στα προγράμματα με απλή συμμετοχή 30% ή 35% οι πόρτες είναι πολύ πιο ανοιχτές. Μιλάμε τώρα στα αποκλειστικά.
Ο κανονισμός SAFE, δυστυχώς, είναι πολύπλοκος, όπως συνήθως γράφονται αυτά τα κείμενα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Για να επιδέχονται ερμηνείες.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ακριβώς. Οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών έχουν γίνει οι Νομπελίστες στη δυνατότητα να γράφουν πράγματα που τα καταλαβαίνουν μόνον αυτοί και τα ερμηνεύουν μόνο αυτοί.
Έχω καθίσει ώρες πάνω από το κείμενο του κανονισμού SAFE. Εάν μιλάμε λοιπόν για τα προϊόντα κατά 100%, έχει δεσμευτεί η Επιτροπή ότι η σύμβαση αυτή θα έρθει να ψηφιστεί με ομοφωνία και όχι με τους κανόνες του «trade», δηλαδή με απλή πλειοψηφία.
Εάν τηρήσει τη δέσμευσή της, που δεν έχω λόγο να πιστεύω ότι δεν θα την τηρήσει, θα είναι απαράδεκτο, τότε υπάρχει δυνατότητα της Ελλάδας να αντιμετωπίσει το φαινόμενο.
Και νομίζω ο Πρωθυπουργός έχει ευθέως μιλήσει επανειλημμένως για τη κατάργηση του casus belli. Και νομίζω είναι απολύτως λογικό αυτό που λέει. Ξεχάστε ότι είναι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Μια χώρα απειλείται με απειλή πολέμου από μια άλλη χώρα. Ε, αν είναι να συμμετάσχει σε ένα αμυντικό πρόγραμμα, δεν πρέπει;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Εντάξει, αλήθεια είναι αυτό.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Και μία άλλη χώρα έχει κατοχή.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Αυτό είναι ακόμα χειρότερο γιατί δεν είναι απλή απειλή, είναι πραγματοποίηση της απειλής στο έδαφο, συντηρούμενη μέχρι σήμερα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Βέβαια!
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Η ελληνική αμυντική βιομηχανία μπορεί να ευνοηθεί από το SAFE τώρα που προχωράνε τα πράγματα και ειδικά στα προϊόντα διττής χρήσης;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Το SAFE δεν είναι μεγάλο, μην έχουμε υπερβολικές…
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Διότι δημιούργησε προσδοκίες.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Δημιούργησε προσδοκίες. Το SAFE δεν θα είναι ο κύριος μοχλός. Έχει μια σημασία.
Να λάβετε υπόψη σας ότι 8 χώρες δεν έχουν καθόλου μετάσχει, μεταξύ των οποίων σημαντικότατες χώρες, η Γερμανία. Προηγουμένως είδα τον Σουηδό πρέσβη για κάποια θέματα κοινής συνεργασίας μας, ούτε η Σουηδία έχει μετάσχει στο SAFE.
Το μεγάλο κέρδος μας θα είναι τα υπόλοιπα 600 και πλέον δισ. του Rearm Europe, τα οποία υποτίθεται ότι η Επιτροπή θα καταφέρει να μοχλεύσει μέσα από αναξιοποίητους πόρους τους οποίους με ακρίβεια ακόμα δεν μας έχει πει.
Εγώ σε αυτό προσβλέπω περισσότερο.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Και αυτό είναι στην ασάφεια επομένως, στη δημιουργική ασάφεια.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Να δούμε. Βεβαίως, εμείς έχουμε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις στο SAFE, θα ανεβούν μέσα στο Νοέμβρη και στην πλατφόρμα που έχει φτιάξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα δούμε με ποιους μπορούμε να συνεργαστούμε για αυτό.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Επειδή αναφερόμαστε στην καινοτομία, στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης και βλέπουμε και την Ευρώπη να κατευθύνεται σε μια πολεμική οικονομία θα μου επιτρέψετε να πω, δηλαδή επανεξοπλίζεται, ρίχνει λεφτά στην άμυνα, στα αμυντικά προϊόντα. Ποια είναι η εξέλιξη στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης των Ενόπλων Δυνάμεων;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Πρέπει να αλλάξουν όλα. Αλλά νομίζω ότι είμαστε σε ένα δρόμο, εμείς οι Έλληνες θα το καταφέρουμε. Θα κάνω και ένα σχόλιο για την ευρωπαϊκή άμυνα αμέσως μετά.
Και νομίζω ότι η ελληνική κοινωνία στη Θεσσαλονίκη, στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου, είδε πράγματα που δεν είχε δει ποτέ.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Είδαμε ένα μικρό μέρος, δεν είχαν εμφανιστεί ποτέ.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ένα παράδειγμα. Μονάδα Κατασκευής drones, κινητή, που πηγαίνει μαζί με τη μάχιμη μονάδα, τη συνοδεύει, μαζί με την Ταξιαρχία, τη συνοδεύει. Παράγει drones με 3D printers on the spot και επίσης αλλάζει το software on the spot για να αντιμετωπίσει απειλές.
Αυτά τα πράγματα εάν τα λέγαμε εμείς εδώ, εμείς οι ίδιοι άνθρωποι, αν τα λέγαμε εδώ και τρία χρόνια, θα έλεγαν τώρα, τι λένε αυτοί; Ξέρουν πού βρίσκονται; Τι συζητάνε;
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Είναι και λίγο τρομακτικό αυτό.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ναι, αλλά, κυρία Φωτάκη, είναι το δείγμα των καιρών. Παίρνουμε τα μηνύματα από τον πόλεμο της Ουκρανίας. Έχουμε πάρει τα διδάγματα από το Ναγκόρνο Καραμπάχ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Ακριβώς το ίδιο μας έλεγε χθες ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ εδώ με την κυρία Φωτάκη, ο Στρατηγός Χούπης, ακριβώς το ίδιο. Τα νέα χαρακτηριστικά των πολέμων και των συνθηκών που περιγράφετε.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ είναι ο άνθρωπος ο οποίος έχει τη συνταγματική αποστολή να συντονίσει αυτό το πράγμα και να παραδώσει άλλες Ένοπλές Δυνάμεις από αυτές που παρέλαβε εδώ και δύο χρόνια.
Αυτή είναι η συνταγματική αποστολή του Στρατηγού Χούπη και της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ως προς την Ευρώπη, αν μου επιτρέψετε ένα σχόλιο. Η Ευρώπη χρειάζεται πολλά χρόνια για να δημιουργήσει σοβαρή αμυντική δυνατότητα. Η Ευρώπη ξέχασε την άμυνα. Και αυτό είναι απώλεια κουλτούρας, δεν είναι απώλεια συστημάτων.
Για να καταλάβει ο Ευρωπαίος πολίτης ότι ίσως χρειαστεί να πολεμήσουμε για την ελευθερία του, θέλει τεράστια προσπάθεια. Δεν είναι μόνο θέμα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Δεν θέλει και ενιαία συνείδηση;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Βεβαίως θέλει, και αυτή θα πάρει επίσης πάρα πολύ καιρό να χτιστεί. Δηλαδή, θα πρέπει, παραδείγματος χάρη, η βόρεια Ευρώπη…
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Που για πολλούς πυροδοτείται από πολέμους.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Αυτό που λέτε είναι αληθές. Θα πρέπει όμως η Βόρεια Ευρώπη να καταλάβει ότι η κουλτούρα άμυνας δεν καλύπτει μόνο τη ρωσική επίθεση.
Τα ευρωπαϊκά συμφέροντα δοκιμάζονται και στην Ανατολική Μεσόγειο και δοκιμάζονται και έξω από τα σύνορα της Ένωσης, στη Λιβύη, στην Υποσαχάρια Αφρική.
Η λογική ότι γινόμαστε ένας αντι-ρωσικός συνασπισμός μόνο, δεν είναι λογική που μπορεί να σταθεί, διότι αυτό δεν δημιουργεί ευρωπαϊκή συνείδηση.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Θα μου επιτρέψετε. Σε αυτή τη λογική «πατούσαν» και τα προηγούμενα χρόνια όταν η Ελλάδα διαμαρτυρόταν για την Τουρκία και μας χαρακτήριζαν, θα μου επιτρέψετε την έκφραση, «γκρινιάρηδες».
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Εμείς δεν διαμαρτυρόμαστε για την Τουρκία. Εμείς προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μία συνολική ευρωπαϊκή συνείδηση, η οποία στέκεται πάνω σε αρχές, αξίες, πρόταση τρόπου ζωής και αντιμετωπίζει σαν ένα πρότυπο οτιδήποτε γύρω της το απειλεί.
Και τι φιλοδοξεί; Να γίνει ένα φωτεινό παράδειγμα, το οποίο να δημιουργήσει ανάγκη μίμησης σε άλλες κοινωνίες, όχι διά της επιβολής, αλλά διά του παραδείγματος.
Διότι ό,τι κακό και να πεις κανείς για την Ευρώπη, είναι ιστορικό παράδειγμα δημοκρατίας, ελευθερίας, προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προστασίας των γυναικών, προστασίας της ιδιαιτερότητας. Είναι ένα φωτεινό παράδειγμα η Ευρώπη, με όλα της τα προβλήματα, αλλά πρέπει να καταλάβει ότι για να είναι αυτό, πρέπει να έχει τη δυνατότητα και να το υπερασπίσει.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Δεν θεωρεί ότι έχει κοινά συμφέροντα όμως, προφανώς, τα κράτη-μέλη;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Μα εδώ είναι θέμα ότι χρειαζόμαστε πάρα πολλή δουλειά. Το κοινό συμφέρον είναι ακριβώς η υπεράσπιση αυτού του αξιακού χώρου, και αυτό δεν απειλείται μόνον από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, απειλείται από πολλές παραμέτρους στην περιφέρειά του.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Εσείς θεωρείτε ότι η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με ενδεχόμενο πολέμου τα επόμενα χρόνια;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Θα είναι αντιμέτωπη εάν δεν αναπτύξει τις δυνατότητες να το αποτρέψει. Όπως ισχύει και για τη δική μας περίπτωση, όταν έχεις τη δυνατότητα αποτροπής, ουδείς θα σκεφτεί να σε απειλήσει.
Θα σας το θέσω αλλιώς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αυτή τη στιγμή μπορούν να σκεφτούν ποτέ ότι σοβαρά απειλούνται με πόλεμο που να θέσει σε διακινδύνευση τα συμφέροντά τους; Όχι, διότι έχουν τη δυνατότητα να το αντιμετωπίσουν αμέσως, ό,τι κι αν είναι αυτό. Εκεί πρέπει να φτάσει και η Ευρώπη και σύντομα.
ΑΛΕΞΝΑΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, θα επιμείνω εγώ σε αυτό, των drone, του πιο αποστασιοποιημένου πολέμου.
Κος ΔΕΝΔΙΑΣ:
Η Τεχνητή Νοημοσύνη για την Ελλάδα είναι μια τεράστια ευκαιρία. Γιατί η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να αποκαταστήσει μια ισορροπία όταν υπάρχει η ανισορροπία των αριθμών.
Μπορεί να λειτουργήσει ως μέγας πολλαπλασιαστής η δυνατότητα του ευφυέστερου, αυτού ο οποίος έχει κάνει τις καλύτερες επιλογές απέναντι στον ισχυρό και μεγάλο, που όμως δεν έχει κάνει τις καλύτερες επιλογές.
Αλλά θέλει προσπάθεια, δεν είναι αυτονόητο, δεν είναι μηχανιστικό.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Είναι και μία πρόκληση για την εγχώρια βιομηχανία να επενδύσει εκεί;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Είναι προφανές ότι είναι το μέλλον, μας αρέσει δεν μας αρέσει είναι το μέλλον, εκεί πάμε. Θέλουμε να το καταλάβουμε; Καλώς. Δε θέλουμε να το καταλάβουμε; Θα υποστούμε τις συνέπειες.
Βεβαίως, πάντοτε οφείλουμε να μην ξεχνάμε τον ανθρώπινο παράγοντα. Η Τεχνητή Νοημοσύνη δε θα είναι μια μηχανιστική προσέγγιση σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Δεν θα γίνει μηχανιστικά.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Μπορεί να είναι και πιο επικίνδυνο, αν καταλήξει εκεί.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Προφανώς είναι πιο επικίνδυνο και αν δεν υπάρχουν και τα check and balances, προφανώς. Φανταστείτε ένα σύστημα που έχει επιλογή ζωής-θανάτου και το οποίο αποφασίζει μόνο του από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή.
Ή ένα σύνολο συστημάτων τα οποία αυτοδιδάσκονται και άρα εξελίσσουν μόνα τους, χωρίς τον ανθρώπινο παράγοντα, τις απαντήσεις στις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν. Μπορεί να καταστεί τραγικά επικίνδυνο, αλλά αυτή είναι μια υπαρξιακή συζήτηση για το σύνολο της ανθρωπότητας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Μια μη υπαρξιακή συζήτηση ή μάλλον μία πιο εμπράγματη συζήτηση έχει να κάνει με την εξέλιξη της «Ατζέντας 2030», αυτή τη στιγμή, σε ποιο επίπεδο βρίσκεται, ποια είναι τα νέα δεδομένα, από την τελευταία φορά που τα είπαμε κιόλας;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Νομίζω ότι αποτελεί μια σπάνια εξαίρεση, σε μεγάλο βαθμό εξελίσσεται “on time” και “on schedule”.
Από το Οικιστικό των Ενόπλων Δυνάμεων μέχρι τα οπλικά συστήματα. Σε ορισμένα θέματα υπάρχουν καθυστερήσεις, σε άλλα είμαστε πιο γρήγορα από το χρόνο που περιμέναμε. Σε άλλα τα πράγματα μας έχουν πάει καλά, σε άλλα μας έχουν αφήσει πιο πίσω, διότι και η παγκόσμια οικονομία έχει τεράστιες αναταράξεις.
Όμως, νομίζω ότι ο στόχος θα τηρηθεί. Και ποιος είναι ο στόχος; Το 2030 η χώρα, η Πατρίδα μας να έχει τη δυνατότητα της αποτροπής των απειλών που προβλέπουμε ότι μπορεί να υπάρξουν τότε. Νομίζω θα το καταφέρουμε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Και το νέο μοντέλο μαχητή, οπλίτη; Αυτό που πολλές φορές έχετε συζητήσει και έχετε αναφερθεί.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Είδαμε στην παρέλαση της Θεσσαλονίκης πίσω από τη Σχολή Ευελπίδων, είδαμε ένα άλλο κομμάτι της Σχολής Ευελπίδων, όχι με την ωραία μπλε σκούρα παραδοσιακή στολή, που εμένα μου αρέσει προσωπικά πάρα πολύ, αλλά με τη στολή και τα παραφενάλια του σύγχρονου μαχητή. Ένας διαφορετικός οπλίτης με διαφορετικές δυνατότητες για ένα διαφορετικό πόλεμο, με διαφορετικά συστήματα επικοινωνίας. Μια άλλη τελείως δυνατότητα.
Με ατομικό drone, με δυνατότητα οθόνης για να επικοινωνεί εσωτερικά η ομάδα, η οποία θα είναι πολύ πιο διεσπαρμένη από την ομάδα που εγώ όταν ήμουν στο Στρατό είχα μάθει, που ο ένας ήταν δίπλα στον άλλον.
Δίνουμε ήδη τα δείγματα της νέας εποχής. Αλλά βέβαια εδώ πρέπει να υπάρχει και συνέχεια.
Δηλαδή, πρέπει συνολικά το πολιτικό σύστημα της χώρας να καταλάβει ότι πρέπει να πάμε εκεί. Αυτό δεν είναι ούτε ενός Υπουργού, ούτε ενός Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, ούτε ενός Πρωθυπουργού, ούτε μιας Κυβέρνησης, ούτε ενός κόμματος.
Πρέπει να είναι κοινή εθνική αποστολή την οποία πρέπει να συμμεριζόμαστε όλοι. Για αυτό και σε αυτό το Υπουργείο μια από τις μεγάλες έννοιες μου, είναι στις μεγάλες αποφάσεις να υπάρχει εθνική ενότητα.
Και θέλω να πω ότι παρά το πολιτικό κλίμα, που δεν είναι εύκολο, για παράδειγμα το τελευταίο νομοθέτημα που είναι η αγορά της 4ης φρεγάτας Belharra, την ψήφισαν άνω των 240 βουλευτών. Και αυτό είναι επίτευγμα για τη χώρα και την κοινωνία.
Και πρέπει να ευχαριστήσω και τα υπόλοιπα κόμματα που αντιλαμβάνονται ότι αυτή η προσπάθεια υπερβαίνει τα κομματικά εσκαμμένα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Άρα, ανοίγονται στη νέα εποχή και νέες ειδικότητες για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Νέα επαγγέλματα που θα ενταχθούν στις Ένοπλες Δυνάμεις.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Φτιάξαμε Σώμα πληροφορικής. Ασχολούμεθα με τον κυβερνοπόλεμο. Ο κυβερνοπόλεμος ο οποίος έχει το cyberwar fair έχει και την άμυνα και την επίθεση. Είναι ένα καινούργιο μέτωπο, ένα καινούργιο όπλο.
Σε όλα αυτά τα πράγματα προσπαθούμε να εξελιχθούμε όσο μπορούμε πιο γρήγορα με μια δωρεά, ιδιωτική δωρεά του Θάνου Λασκαρίδη, φτιάχνεται ειδικό κτίριο για τον κυβερνοχώρο, με ειδικό σώμα το οποίο θα υπηρετεί μέσα σε αυτό το κτίριο.
Προχωράμε και πρέπει να καλύψουμε χαμένο έδαφος. Αλλά νομίζω κάνουμε ό,τι μπορούμε.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Έχουμε και πολλές παραιτήσεις όμως, κύριε Υπουργέ, παρά τις αυξήσεις που ανακοινώσατε.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ακούστε, θέλω να είμαι ειλικρινής. Δεν δίνουμε τα λεφτά τα οποία έναν φιλόδοξο νέο άνθρωπο, εάν δεν έχει αίσθημα εθνικής αποστολής, θα τον κρατήσουν στις Ένοπλες Δυνάμεις όταν η αγορά προσφέρει τους μισθούς που προσφέρει.
Μου λένε, γιατί παλιά δεν γινόταν αυτό; Τους απαντώ, μα παλιά στην Ελλάδα η ανεργία εδώ και λίγα χρόνια, ήταν στο 25% – 30%. Τώρα δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, όχι απλώς δεν υπάρχει σε αυτά τα επαγγέλματα ανεργία. Ένας καλός Αξιωματικός είναι περιζήτητος και στην ιδιωτική οικονομία. Προσπαθούμε όμως να κάνουμε ένα τέτοιο πακέτο αντιπαροχής που τουλάχιστον αυτούς που έχουν αίσθημα εθνικής αποστολής, να τους κρατήσουμε.
Για αυτό είναι οι μισθολογικές αυξήσεις που είναι από εξοικονομήσεις μας, για αυτό το νέο Στεγαστικό που θα ανακοινώσω μεθαύριο, για αυτό το νέο δίκτυο προστασίας της στρατιωτικής οικογένειας. Κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε το πακέτο αυτό τουλάχιστον να μην καθιστά όσους μένουν στις Ένοπλες Δυνάμεις παράλογους.
Πρέπει να νοιώθουν ότι εν πάση περιπτώσει, με κάποιον τρόπο η Πατρίδα ανταποδίδει αυτό που κάνουν αυτοί για αυτήν.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Ναι και να σπάσει και η παλιά στερεοτυπική λογική του στρατού ως μία προέκταση της γραφειοκρατίας ή ενός βαρέως πράγματος. Έτσι δεν είναι;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Έχετε δίκιο που το λέτε. Ελπίζω ότι θα γίνει κατανοητό όταν θα συζητήσουμε το μεγάλο νομοθέτημα της μεταρρύθμισης στη Βουλή.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Για πείτε για αυτό.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Αυτό θα το λέγανε οι Ευρωπαίοι που χρησιμοποιούν μερικές λατινικές εκφράσεις, θα το έλεγαν «omnibus», αυτό που έχει τα πάντα. Έχει τους Αξιωματικούς, τις καριέρες των Αξιωματικών, τους Υπαξιωματικούς, το Σώμα Υπαξιωματικών, την ανωτατικοποίηση της Σχολής Υπαξιωματικών, τους ΕΠΟΠ, τις νέες διατάξεις για την εκπαίδευση, τη νέα θητεία. Τη νέα εφεδρεία, το νέο πλαίσιο προστασίας της στρατιωτικής οικογένειας. Ένα τεράστιο νομοθέτημα, το οποίο νομίζω είναι και η κατακλείδα της όποιας δουλειάς έχει γίνει σε αυτό το Υπουργείο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Πότε το περιμένουμε αυτό;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Είναι ήδη στα συναρμόδια Υπουργεία. Ελπίζω να αναρτηθεί την επόμενη εβδομάδα και να το συζητήσουμε στη Βουλή τις επόμενες τρεις εβδομάδες.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Μάλιστα.
Κα ΦΩΤΑΚΗ:
Έχετε πει κιόλας ότι θα σταματήσουν τα ρουσφέτια και η αποφυγή της στράτευσης.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Έχω πει ότι θα περιοριστεί.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Το είχατε πει πιο σκληρά.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ναι. Δεν μπορώ να πω ότι θα τα θεραπεύσουμε όλα, αλλά δεν μπορούνε. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 20 Ταξιαρχίες στην Ελλάδα χαρακτηρισμένες Ι5.
Στατιστικά δεν βγαίνει αυτό. Κάτι στραβό γίνεται. Δεν μπορώ να δεχθώ δηλαδή, πληθυσμιακά δεν βγαίνει, πώς να σας το πω; Αν δεις τα θέματα, τα προβλήματα υγείας στον ελληνικό πληθυσμό σε σχέση με τα Ι5 που έχουμε και αποφεύγουν τη στράτευση, δεν κολλάνε οι δύο αριθμοί.
Η Ελλάδα δεν μπορεί, δεν αντέχει να έχει 20 Ταξιαρχίες μη στρατευομένων. Δεν μπορούμε. Το λέω με Ταξιαρχίες για να γίνει κατανοητό το μέγεθος που έχουμε.
Πρέπει σοβαρά να καταλάβουμε ότι πρέπει κάθε ένας που μπορεί, να υπηρετεί στις Ένοπλες Δυνάμεις. Γιατί; Γιατί υπάρχει απειλή. Απλό είναι.
Αυτή είναι η ελληνική παράδοση από τους καιρούς της Σπάρτης και της Αθηναϊκής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα. Ο ένοπλος πολίτης υπεράσπιζε πάντα αυτό που συνιστά την έννοια της Πατρίδας για εμάς, είτε ο ένοπλος πολίτης στην Αθηναϊκή Δημοκρατία είτε ο ένοπλός πολίτης σήμερα.
Με αυτή την παράδοση πορευόμαστε, εμείς δεν είμαστε του επαγγελματικού στρατού, πρέπει να υπηρετήσουμε. Και απευθύνομαι στην ελληνική κοινωνία και της λέω ότι αυτή είναι μία συνταγματική υποχρέωση όλων μας, όλων μας. Και είναι και μεγάλη υπερηφάνεια.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Είχε φτάσει να θεωρείται χαμένος χρόνος, όμως λόγω της μη εκπαίδευσης.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Θα το κάνουμε ευκαιρία και θα αλλάξουμε πλήρως την εκπαίδευση και θα είναι και εξαιρετικά χρήσιμο.
Πού αλλού θα μάθει ο νέος Έλληνας πώς να χρησιμοποιεί drone και αντι-drone; Στις Ένοπλες Δυνάμεις θα το μάθει. Πού θα έρθει σε πιο γρήγορη επαφή με τις νέες τεχνολογίες; Στις Ένοπλες Δυνάμεις θα το μάθει, στις νέες Ένοπλες Δυνάμεις.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Θα το μάθει και ο κληρωτός δηλαδή;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Για τον κληρωτό μιλάω τώρα, δεν μιλάω για το επαγγελματικό στέλεχος, που επίσης υπάρχει ένας πολύ σημαντικός ρόλος για τους Υπαξιωματικούς, ο οποίος έχει παραγνωριστεί.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Οι οποίοι, επίσης, διαμαρτύρονται.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Στρατός χωρίς σοβαρό σώμα Υπαξιωματικών, δεν υπάρχει.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Οι οποίοι επίσης διαμαρτύρονται για το νέο νομοθέτημα.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Διαμαρτύρονται για το νέο νομοθέτημα, επειδή δε θα παίρνουν βαθμούς χωρίς νόημα. Παρότι έχει μια τεράστια περίοδο προσαρμογής 20 ετών, τεράστια, δεν έχω δει νομοθέτημα με μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής.
Αλλά το θέμα δεν είναι να παίρνουν βαθμούς χωρίς νόημα, είναι η υπηρεσία τους να είναι χρήσιμη σε αυτούς και στην πατρίδα ακόμα περισσότερο.
Κα ΦΩΤΑΚΗ:
Να πάμε και στο θέμα της συντήρησης και της υποστήριξης των οπλικών συστημάτων, διότι αγοράζουμε μεν ή στο μέλλον θα κατασκευάζουμε, ωστόσο είχαμε μία μακρά περίοδο που φτάνανε πάρα πολλά οπλικά συστήματα να είναι απαξιωμένα, αεροπλάνα μην πετάνε, τα πλοία να βγάζουν από το ένα να βάζουν στο άλλο.
Κος ΔΕΝΔΙΑΣ:
Σωστά, ένα μεγάλο κομμάτι από αυτά βέβαια είναι και προϊόν της κρίσης. Δηλαδή στην κρίση δεν είχαμε καθόλου χρήματα για τίποτα.
Ένα άλλο όμως έχει να κάνει με τη θεσμική μας αντίληψη. Εξηγώ, παλαιότερα το follow and support το οπλικών συστημάτων πήγαινε στα γενικά λειτουργικά έξοδα, δεν ήταν εξοπλιστικό πρόγραμμα. Αγοράζαμε κάτι δηλαδή και το πώς θα το συντηρήσουμε ας το έλυνε το επιτελείο με όποιο τρόπο θέλει.
Κα ΦΩΤΑΚΗ:
Που είναι και το μεγαλύτερο κόστος να πούμε.
Κος ΔΕΝΔΙΑΣ:
Προφανώς, μα προφανώς.
Λοιπόν αυτό το έχουμε αλλάξει, η συντήρηση των εξοπλιστικών συστημάτων είναι μέσα στα εξοπλιστικά, δεν είναι κάτι χωριστό το οποίο αν έχεις λεφτά το κάνεις, αν δεν έχεις λεφτά δεν το κάνεις. Έχουμε φτάσει στο τέλειο; Όχι δεν έχουμε φτάσει στο τέλειο, αλλά σε σχέση με εκεί που παραλάβαμε είμαστε αιώνες μπροστά.
Προχθές είχα την ευκαιρία να πάω στην Ελευσίνα και να δω στο διάδρομο τον στόλο των μεταγωγικών μας αεροσκαφών. Αυτή τη στιγμή η χώρα έχει 12 μεταγωγικά αεροσκάφη. Θα μου πείτε τόσο σοβαρό είναι αυτό; Θρίαμβος είναι.
Είχαμε ένα και ένα και αυτά δεν πετάγανε και πάντα. Και αναστήσαμε το στόλο, τον αναστήσαμε. Αυτή τη στιγμή η χώρα μπορεί πραγματικά να έχει δυνατότητα μεταγωγικών αεροσκαφών. Και θα μου πείτε έχει τόση σημασία αυτό; Τεράστια. Αν δείτε μόνο τις υπηρεσίες στην κοινωνία, αεροδιακομιδές, πυρόσβεση, δυνατότητα μεταφοράς ασθενών οποιαδήποτε στιγμή και υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες.
Κος ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Σε μια νησιωτική χώρα έτσι;
Κος ΔΕΝΔΙΑΣ:
Είναι δυνατόν να μην έχουμε μεταγωγικά αεροπλάνα εμείς; Και ποιος τα χρειάζεται περισσότερο από εμάς; Μην συζητήσουμε τώρα για ανθρωπιστικές επιχειρήσεις έξω από τα σύνορά μας για πιο πολύπλοκα πράγματα.
Ε, αυτή τη στιγμή ξαναγίναμε σοβαρές Ένοπλες Δυνάμεις με δυνατότητα μεταγωγικού στόλου.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Να πάμε και στο θέμα που προέκυψε τις προηγούμενες μέρες, του Αγνώστου Στρατιώτη.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Ανακοινώσατε ότι θα γίνει ένας διαγωνισμός.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ένα λεπτό, εγώ δεν θέλω να δεχθώ ότι ο Άγνωστος Στρατιώτης μπορεί να είναι θέμα για το οποίο οι Έλληνες μπορεί να διχάζονται.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Προέκυψε μια συζήτηση πάντως.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ίσως. Αυτό το οποίο θα κάνουμε εμείς είναι ότι θα κάνουμε έναν διαγωνισμό, ελληνικό διαγωνισμό με το οποίο θα συζητήσουμε πως και τι, πώς μπορούμε να αναδείξουμε ακόμα περισσότερο το Μνημείο. Πολύ ανοιχτό, με ιδέες στις οποίες και τα κόμματα μετά θα συνεισφέρουν την άποψή τους.
Δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο ο Άγνωστος Στρατιώτης να καταστεί σημείο διχασμού για την ελληνική κοινωνία, αυτό να το ξεκαθαρίσουμε. Άλλος είναι ο ρόλος του. Ο ρόλος του είναι να μας ενώνει στην κοινή μνήμη για τη θυσία όσων χάθηκαν για να υπάρξουμε εμείς εδώ. Δεν είναι για να τσακωνόμαστε εμείς πάνω από το κενοτάφιο.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Θεωρείτε ότι η Αντιπολίτευση ή μερικές φορές ακόμα και βουλευτές της Συμπολίτευσης αξιοποιούν τα εθνικά θέματα προς τη λάθος κατεύθυνση;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Εάν μπω σε αυτή τη συζήτηση θα συνεισφέρω στη διχόνοια την οποία θέλω να αποτρέψω και να αποφύγω. Εγώ πιστεύω ότι ο πατριωτισμός δεν είναι χαρακτηριστικό ούτε ενός κόμματος ούτε ορισμένων βουλευτών και ορισμένων άλλων όχι. Είναι κοινό χαρακτηριστικό των Ελλήνων. Και σε αυτό τον εδραίο πατριωτισμό όλου του ελληνικού πολιτικού συστήματος βασίζομαι και απευθύνομαι.
Και όσες φορές ζήτησα βοήθεια, θέλω να πω ότι στη συντριπτική πλειοψηφία την πήρα αυτή τη βοήθεια. Σας ανέφερα προηγουμένως το θέμα της 4ης φρεγάτας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Είχατε και την πρώτη σας συνάντηση με την νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ. Έχουμε αλλαγή σκηνικού στην αμερικανική πρεσβεία.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Θέλω να σας είμαι ειλικρινής, παρότι δεν κοινοποίησα τις άλλες, τις πρώτες, δεν ήταν η πρώτη.
Κα ΦΩΤΑΚΗ:
Η πρώτη επίσημη θα πω.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Η πρώτη επίσημη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Θα ήθελα τις εντυπώσεις σας και πώς βαδίζουμε πλέον στις ελληνοαμερικάνικες σχέσεις. Έχουμε και 4 Αμερικανούς υπουργούς αυτές τις ημέρες στην Αθήνα.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Πάρα πολύ σημαντικό.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Εσείς είχατε υπογράψει στο Υπουργείο Εξωτερικών την ανανέωση της αμοιβαίας, της MDCA. Να δούμε πώς πάμε τώρα.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Συμφωνίες που έφεραν την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, η οποία μας επιτρέπει να ασκούμε τα δικαιώματα που ασκούμε αυτή τη στιγμή τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Πού βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις; Έχουμε χάσει;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Όχι, όχι. Αλλά περιμένουμε να δούμε τα στέρεα βήματα της νέας, σιγά-σιγά δεν είναι νέα, συμπληρώνει ένα χρόνο, της νέας administration.
Κοιτάξτε, εγώ έχω καλή εμπειρία από την περίοδο «Τραμπ 1», το έχω πει.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Και σε μια δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Το δύσκολη, θα μου επιτρέψετε, είναι under statement, κομψά το λέτε, εξαιρετικά δύσκολη.
Και ο Μάικ Πομπέο τότε ήταν δίπλα μας, με την υγιή έννοια, όχι ότι υποστήριζε εμάς, αλλά ότι αντιλαμβανόταν τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και λειτουργούσε μέσα στο rules base order που είναι η αμερικανική εξωτερική πολιτική, έτσι; Αυτό εννοώ.
Λοιπόν ελπίζω ότι και στην «Τραμπ ΙΙ» θα έχουμε την ίδια σοβαρή αντιμετώπιση, ο Μάρκο Ρούμπιο είναι ένας πολύ σοβαρός άνθρωπος, έχει τεράστια εμπειρία, άρα θεωρώ ότι και με τη βοήθεια της νέας Πρέσβειρας των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα, θα μπορέσουμε να έχουμε μια καθαρή ειλικρινή σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό είναι και για το οποίο με διαβεβαίωσε η Πρέσβης.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Να υπενθυμίσουμε ότι και στις τοποθετήσεις της είχε αναφερθεί στα F-35, είχε αναφερθεί στην πρόθεσή της για συνεργασία με την Ελλάδα, επομένως αν βγάλουμε το lifestyle κομμάτι που έχει επικρατήσει, θεωρείτε ότι είμαστε στο σωστό δρόμο;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Νομίζω ότι υπάρχει το πλαίσιο στο οποίο μπορεί να διεξαχθεί ένας πολύ γόνιμος διάλογος.
Η Πρέσβης θα έρθει στο Υπουργείο την επόμενη εβδομάδα, η πρώτη επίσημη επίσκεψή της στο Υπουργείο Άμυνας, θα την υποδεχτούμε και με χαρά και με όλα, υπάρχει ένα τελετουργικό την πρώτη φορά που έρχεται ένας Πρέσβης. Και νομίζω ότι θα έχουμε την ευχέρεια και να συζητήσουμε και να ζητήσουμε βοήθεια στα θέματα που μας αφορούν, διότι πρέπει να σας πω ότι η επιστολή Μπλίνκεν στον Πρωθυπουργό δεν τηρήθηκε, τίμιες κουβέντες.
Απ’ ό,τι γράφει η επιστολή Μπλίνκεν το μόνο το οποίο εδόθη στην Ελλάδα είναι τέσσερα περιπολικά, το οποίο δεν θα το χαρακτήριζα και θρίαμβο. Λοιπόν, εδώ υπάρχει μια ανάληψη υποχρέωσης από την υπερδύναμη απέναντί μας, που πρέπει να το συζητήσουμε.
Καταλαβαίνω ότι είναι μια άλλη κυβέρνηση, καταλαβαίνω ότι δεν ευθύνεται για ότι δεν τηρήθηκε, αλλά θέλω να δω ποιες είναι οι προθέσεις της και πώς σκέφτεται να το αντιμετωπίσει.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Επομένως, και στην ενέργεια είχαμε συμφωνίες το «3+1», και αυτό το έχετε διαχειριστεί, είχαμε μία κοινή δήλωση, θεωρείτε ότι μπορεί να αναβιώσουν και πράγματα που τα είχαμε ξεχάσει;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Το «3+1», το «+1» είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Ακριβώς.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Ελλάδα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Να πούμε, είναι Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, συν Ηνωμένες Πολιτείες.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ναι συν Ηνωμένες Πολιτείες.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Και η μεγάλη συζήτηση ήταν ο East-Med, πάντα.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Εδώ γενικά εγώ το «+1» το βλέπω σαν μια γεωπολιτική προσέγγιση. Δηλαδή, σαν τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες επευλογούν και υποβοηθούν μια συνεννόηση κρατών που πιστεύουν στους κανόνες και πιστεύουν στην κοινή αποστολή, και δεν στρέφονται κατά οιουδήποτε.
Δεν θεωρώ το «3+1» και θέλω να είμαι και σε αυτό πολύ καθαρός, σαν έναν συνασπισμό εναντίον της Άγκυρας. Μακάρι να γίνει «4+1», μακάρι η Τουρκία να φθάσει στο επίπεδο αντίληψης των πραγμάτων, που να μας επιτρέψει να την καλοδεχτούμε και να συζητάμε μαζί της. Η Τουρκία είναι μια μεγάλη και σημαντική χώρα.
Ουδείς θέλει να την εξοβελίσει, δεν είναι χρήσιμο αυτό, αλλά για να εναγκαλιστούμε θα πρέπει να έχουμε κάποιες κοινές κατανοήσεις, διότι αλλιώς δε γίνεται δουλειά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Μια τελευταία έτσι γενικά πολιτική ερώτηση, είστε ένας κορυφαίος πολιτικός.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ναι, δεν είμαι, καλοσύνη σας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Όχι, έτσι είναι βάσει και χαρτοφυλακίου και πορείας, δεν έχει να κάνει, δεν το λέω εγώ.
Αλλά βλέπετε με κάποια περίσκεψη ή με κάποια προσοχή επαυξημένη το νέο μοντέλο διεθνών σχέσεων των Ηνωμένων Πολιτειών; Βλέπουμε τον Τραμπ να τρέχει θέματα, να σπάει ατζέντες, να τρέχουν οι εξελίξεις, έτσι δεν είναι;
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Και αν μου επιτρέπετε και μία συζήτηση αν θα μπορούσε να παρέμβει και στα δικά μας θέματα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Ακριβώς, εκεί ήθελα να καταλήξω.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ο Πρόεδρος Τραμπ, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς, έχει μια εξωσυμβατική προσέγγιση, δεν λειτουργεί όπως έχουμε συνηθίσει τους Προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών ή τους επικεφαλής των μεγάλων κρατών να λειτουργούν, έχει έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης.
Μένει να αποδειχθεί αν αυτός ο τρόπος θα είναι χρήσιμος για τις Ηνωμένες Πολιτείες και κυρίως από την πλευρά μας, για την Ελλάδα και την ανθρωπότητα και αν θα μπορέσει να έχει θετικά αποτελέσματα.
Έχουμε ένα πρώτο σημαντικό τεστ πολύ κοντά μας, τη Μέση Ανατολή, τη Γάζα. Μακάρι, μακάρι ειλικρινά, από την καρδιά μου το λέω, να πετύχει, να μπορέσει να βρεθεί μια νέα πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή. Είναι κάτι το οποίο θα αποδειχθεί με τον καιρό, αν αυτή η διαφορετική προσέγγιση φέρει θετικά αποτελέσματα.
Αλλά έχουμε, έχουμε, το test case είναι μπροστά μας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Ναι, σωστά.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ:
Μάλιστα, ευχαριστούμε πολύ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Ευχαριστούμε, Υπουργέ.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ:
Εγώ ευχαριστώ για την ευκαιρία, να είστε καλά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ:
Ευχαριστούμε πολύ για την τιμή.