Γράφει ο, Γεώργιος Κυλινδρής Συνταγματάρχης (ΤΘ) Γενικός Γραμματέας ΣΑΣΜΥ Τελειόφοιτος του Τμήματος Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Η κυβέρνηση, ενώ μόλις πριν λίγους μήνες διαβεβαίωνε –μέσω απάντησης του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στη Βουλή (31 Ιουλίου 2025, απάντηση στην ερώτηση 4883/25-04-2025)– ότι μόνο 10–15% των διαμερισμάτων του Οικιστικού Προγράμματος των Ενόπλων Δυνάμεων θα μπορούσαν να διατίθενται σε άλλους φορείς για κοινωνικούς σκοπούς, έρχεται με το άρθρο 32 του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
με τίτλο: «Κοινωνική αντιπαροχή, κοινωνική μίσθωση, τριτεκνική ιδιότητα και άλλες διατάξεις», όπως φαίνεται στον παρακάτω σύνδεσμο:
να ανεβάσει το ποσοστό αυτό στο 75%.
Η μετάβαση από το 15% στο 75% δεν είναι απλώς μια αριθμητική απόκλιση. Είναι μια καίρια πολιτική επιλογή που δείχνει να αλλοιώνει τον χαρακτήρα του Οικιστικού Προγράμματος όπως είχε παρουσιαστεί το οποίο υποτίθεται ότι δημιουργήθηκε για να καλύψει τις στεγαστικές ανάγκες των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Αντί για μέριμνα υπέρ των στρατιωτικών διαβλέπουμε μια σταδιακή εκχώρηση της περιουσίας τους σε άλλους φορείς, με άμεση απώλεια υπεραξίας για τα Μετοχικά Ταμεία.
Ο ρόλος των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) και για ακίνητα των ΕΔ
Με τον ν. 5223/2025 (ΦΕΚ 137/Α/31-7-2025), άρθρο 38, θεσμοθετείται η δυνατότητα εκπόνησης Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) για ακίνητα του ΥΠΕΘΑ. Τα ΕΠΣ, για τον χωρικό πολεοδομικό σχεδιασμό, αποτελούν ισχυρό αναπτυξιακό εργαλείο, εφόσον υλοποιηθούν ορθά αφού προβλέπουν:
- καθορισμό χρήσεων γης και όρων δόμησης,
- πρόβλεψη υποδομών και κοινόχρηστων χώρων,
- ρυθμίσεις προστασίας περιβάλλοντος και πολιτιστικής κληρονομιάς,
- δυνατότητα ειδικών όρων ανάλογα με την περιοχή και τις ανάγκες.
Η ορθή εφαρμογή τους μπορεί να οδηγήσει:
- σε θεσμική αναβάθμιση ανενεργών στρατοπέδων και ακινήτων,
- αύξηση της αντικειμενικής τους αξίας
- και δημιουργία σταθερών εσόδων για τα Μετοχικά Ταμεία.
Το κρίσιμο δίλημμα . Τι πραγματικά σχεδιάζετε;
Η διατύπωση του νόμου όμως, ότι το ΕΠΣ εκπονείται «από τον κύριο των ακινήτων», δημιουργεί μια επικίνδυνη γκρίζα ζώνη:
Σενάριο Α – Το ακίνητο μένει στα Μετοχικά Ταμεία:
Η υπεραξία που δημιουργείται από το ΕΠΣ παραμένει στα Ταμεία, ενισχύοντας την περιουσία τους και κατ’ επέκταση την κοινωνική μέριμνα για τα στελέχη.
Σενάριο Β – Το ακίνητο( χώροι Ανενεργών Στρατοπέδων κ. α) μεταβιβαστεί πριν την εκπόνηση του ΕΠΣ:
Όλη η υπεραξία περνάει στον νέο κάτοχο (δήμο, άλλο υπουργείο ή ιδιώτη). Έτσι, τα στελέχη των ΕΔ και τα Μετοχικά Ταμεία τους, χάνουν το μεγαλύτερο μέρος των ωφελειών.
Η διαφορά είναι τεράστια: άλλο είναι να δοθεί προς εκμετάλλευση ένα «χωράφι- Ανενεργό στρατόπεδο» χωρίς όρους δόμησης, χρήσης γης κτλ
και άλλο ως ένας ολοκληρωμένος χώρος με θεσμοθετημένες χρήσεις γης και όρους δόμησης ενταγμένο στον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό της περιοχής ανάπτυξης.
Πολιτική επιλογή ή στρατηγικό λάθος;
Προβληματισμός: Η συνδυασμένη επίδραση του άρθρου 32 (75% παραχωρήσεις) και του άρθρου 38 δυνατότητα εκπόνησης Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) και για τα ακίνητα των ΕΔ ενέχει σοβαρό κίνδυνο:
- Να αποδυναμώνονται τα Μετοχικά Ταμεία,
- Να μειώνεται η δυνατότητα κάλυψης στεγαστικών αναγκών,
- Να χάνονται πόροι που θα μπορούσαν να επιστρέψουν στα στελέχη,
- Να διαμορφώνεται ένα πλαίσιο που ευνοεί τρίτους σε βάρος της στρατιωτικής περιουσίας των μετοχικών ταμείων και κατά επέκταση των εσόδων που αποδίδονται στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων μέσω των μερισμάτων.
Η αξιοποίηση των στρατιωτικών ακινήτων δεν πρέπει να εξεταστεί με όρους βραχυπρόθεσμου εισπρακτικού οφέλους ή με άξονα παροχών και κοινωνικής πολιτικής σε άλλες κοινωνικές ομάδες.
Τα «ασημικά» η περιουσία των Μετοχικών Ταμείων όταν πουληθούν, αποφέρουν για μία φορά έσοδο.
Όταν όμως πολεοδομικά ωριμάσουν μέσω ΕΠΣ και παραμείνουν υπό τον έλεγχο των ΕΔ, μπορούν να εξασφαλίσουν μακροχρόνια και πολλαπλάσια οφέλη.
Επίλογος
Η Πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει θεσμικά ότι οι φορείς των Ενόπλων Δυνάμεων θα παραμένουν κύριοι και διαχειριστές των ακινήτων πριν και μετά την ολοκλήρωση εκπόνησης των ΕΠΣ.
Μόνο έτσι θα επιστρέψει το όφελος εκεί όπου πραγματικά ανήκει: στα στελέχη, στους απόστρατους και στα Ταμεία τους.
Η μετάβαση από το 15% στο 75% δεν είναι μια απλή τεχνική λεπτομέρεια.
Είναι ένα στρατηγικό σταυροδρόμι: θα επιλέξουμε η υπεραξία να μείνει στις Ένοπλες Δυνάμεις ή θα χαθεί με παραχωρήσεις σε τρίτους χωρίς το αντάλλαγμα να αντικατοπτρίζει την πραγματική αξία των διατιθέμενων χώρων ;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα δείξει αν το νέο πλαίσιο είναι μια πολιτική απόφαση κοινωνικής πολιτικής με εργαλεία τα ακίνητα των ΕΔ
και εργαλείο εξυπηρετήσεων σε βάρος της στρατιωτικής οικογένειας
ή μια πολιτική στήριξης αυτών που παράγουν σταθερότητα δια μέσου της αποτρεπτικής ισχύος προς όφελος όλης της κοινωνίας.
